تحصیل در مدارس ترکیه

برای آشنایی با تحصیل در ترکیه ابتدا بهتر است بدانید که طبق قانون اساسی جمهوری ترکیه، هر شهروند حق تحصیل رایگان برای آموزش ابتدایی اجباری را دارد. از سال 2012 دوازده سال تحصیل برای پسران و دختران اجباری است که می توان آن را به 4+4+4 سال تحصیلی تقسیم کرد.

آموزش رسمی در ترکیه

آموزش رسمی عبارت است از آموزش منظم افراد در یک گروه سنی خاص و در مدارس انجام می شود. این شامل آموزش پیش دبستانی، آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه و موسسات آموزش عالی می شود. 

آموزش پیش دبستانی در ترکیه

آموزش پیش دبستانی یک آموزش اختیاری برای کودکان بین 3 تا 5 سال است که زیر سن آموزش ابتدایی اجباری هستند. هدف از این آموزش، اطمینان از رشد جسمی، ذهنی و حسی کودکان و کسب عادات خوب، آماده سازی کودکان برای آموزش ابتدایی، ایجاد فضای مشترک رشد برای کسانی است که در شرایط نامناسب زندگی می کنند و اطمینان از تکلم درست و خوب زبان ترکی است. آموزش پیش دبستانی در مهدکودک ها، پیش دبستانی ها، کلاس های مهد کودک در دبستان ها و مهدکودک های خصوصی همه زیر نظر وزارت داده می شود. آنها معمولاً در شهرها و شهرهای بزرگتر متمرکز هستند.  

آموزش ابتدایی در ترکیه

با قانون جدید در سال 2012، چهار سال مدرسه ابتدایی + چهار سال مدرسه راهنمایی امروز اجباری است و به دنبال آن چهار سال تحصیل در دبیرستان اجباری است (در مجموع 12 سال آموزش اجباری می شود). تحصیلات ابتدایی برای تمامی دختران و پسران در سنین 5/5 سالگی اجباری است و در مدارس دولتی به صورت رایگان ارائه می شود. این مدارس هشت سال (4+4) دوره  آموزشی ارائه می دهند. همچنین مدارس خصوصی (و پولی) تحت کنترل دولت وجود دارد. در بیشتر مدارس ابتدایی درس زبان خارجی از کلاس چهارم شروع می شود. بیشتر دانش‌آموزان دبستانی برای جلوگیری از هرگونه تفاوت طبقاتی اجتماعی بین دانش‌آموزان فقیر و ثروتمند، لباس‌های مشابهی به تن می‌کنند. 

اگر بچه ها نتوانستند کلاس را بگذرانند، باید همان کلاس را در سال آینده تکرار کنند. در پایان 8 سال، دانش آموزان موفق به مدت 4 سال دیگر به دوره متوسطه می روند. 

هدف از آموزش ابتدایی این است که اطمینان حاصل شود که هر کودک، دانش، مهارت ها، رفتارها و عادات اولیه را برای تبدیل شدن به یک شهروند خوب کسب می کند، مطابق با مفاهیم اخلاقی ملی تربیت می شود و برای زندگی و برای سطح تحصیلات بعدی و به موازات آن برای علایق و مهارت های خود  آماده می شود. 

آموزش متوسطه در ترکیه

آموزش متوسطه به مدت چهار سال اجباری است و دبیرستان های عمومی، حرفه ای و فنی (، Lise به ترکی) را پوشش می دهد که چهار سال آموزش را ارائه می دهند (تا سال 2005 ،3 سال بود). 

در مدارس متوسطه عمومی در ترکیه، تحصیلات سال اول برای همه دانش آموزان یکسان است. در سال دوم، دانش آموزان ملزم به انتخاب رشته ی خود از رشته های زیر هستند: 

• هنر
• علوم طبیعی
• زبان های خارجی و ریاضیات
• علوم اجتماعی
• ادبیات و ریاضیات

• دبیرستان های عمومی، دانش آموزان را برای موسسات آموزش عالی آماده می کنند. برخی از مدارس متوسطه و مدارس متوسطه  خصوصی دارای کلاس های آمادگی زبان خارجی هستند. این نوع دبیرستان های خصوصی دارای آموزش دو زبانه هستند (مانند دبیرستان ایتالیایی، دبیرستان آلمانی، دبیرستان اتریشی، دبیرستان فرانسوی و غیره).
• دبیرستان های فنی و حرفه ای با هدف تربیت نیروهای واجد شرایط به ارائه  آموزش های تخصصی می پردازند.
• لیسه های فنی شامل شاخه های خاص مانند برق، الکترونیک، شیمی، ماشین آلات، موتور، ساختمان و غیره می باشد.

• لیسه های حرفه ای می توانند دبیرستان های حرفه ای صنعتی باشند. لیسه های حرفه ای دخترانه (اقتصاد خانگی و غیره)، لیسه های حرفه ای بهداشت عمومی، دبیرستان های حرفه ای بازرگانی، هنرستان های حرفه ای کشاورزی، دبیرستان های حرفه ای هواشناسی، دبیرستان های حرفه ای دامپروری، دبیرستان های حرفه ای ثبت و ممیزی زمین یا املاک و غیره. 

آموزش متوسطه عمومی توسط دبیرستان های زیر ارائه می شود:

• دبیرستان های عمومی ترکیه: این مدارس توسط دولت تأسیس و اداره می شوند و آموزش رایگان ارائه می دهند. دانش آموزانی که دوره ی متوسطه عمومی را با موفقیت به پایان برسانند، واجد شرایط شرکت در آزمون ورودی دانشگاه هستند.
• دبیرستان های آناتولی: این مدارس حداقل 1 زبان خارجی را به دانش آموزان آموزش می دهند که می توان از آنها برای ادامه تحصیل استفاده کرد. مدت تحصیل در این مدارس 4 سال با احتساب 1 سال دوره مقدماتی می باشد. به غیر از درس های خارجی، ریاضیات و علوم نیز تدریس می شود.

•  دبیرستان های علوم: این مدارس بر مطالعات علمی تاکید دارند.
• دبیرستان های تربیت معلم آناتولی
• دبیرستان های هنرهای زیبای آناتولی: این مدارس در زمینه هنرهای زیبا مطالعاتی را ارائه می دهند. این مدرسه به مدت 4 سال شامل یک سال دوره ی مقدماتی می باشد.

• دبیرستان علوم اجتماعی
• دبیرستان های ورزشی: این مدارس بر آموزش ورزش تمرکز دارند. این نوع دبیرستان به تربیت بانوان ورزشکار و ورزشکاران در دو زمینه ی ملی و بین المللی می پردازد.
• دبیرستان زبان های خارجی ترکیه (Yabanci Dil Agirlilki Lise): این مدارس با توجه به استعداد و توانایی، دانش آموزان را برای تحصیلات عالی آماده می کنند. آنها آموزش گسترده  ی زبان خارجی را ارائه می دهند. مدت زمان 4 سال است و سال اول برنامه ی مقدماتی فشرده ی زبان خارجی است.

• دبیرستان های خصوصی: این مدارس  در سازمان ها و شرکت های خصوصی  راه اندازی می شوند و کلاس هایی را به زبان خارجی انتخابی ارائه می دهند. 

علاوه بر برنامه  درسی اصلی، دبیرستان های زبان های خارجی، دبیرستان های عمومی، و دبیرستان های آناتولی بر 6 موضوع زیر تاکید دارند: ورزش، علوم، زبان خارجی، مطالعات اجتماعی، هنرهای زیبا، ریاضیات، و زبان و ادبیات ترکی.

علاوه بر دبیرستان های عادی، دبیرستان های عصر نیز معمولاً در همان ساختمان مدرسه فعالیت می کنند. اینها به گونه ای طراحی شده اند که به کسانی که بعد از مدرسه ی ابتدایی (یا راهنمایی) مشغول به کار می شوند، اجازه می دهد به تحصیلات رسمی خود ادامه دهند.

اکثر دبیرستان ها متعلق به دولت هستند و فرصت های آموزشی رایگان را ارائه می دهند. به منظور فراهم کردن فرصت‌های برابر برای کودکان با بودجه ی محدود، دبیرستان‌های دولتی با امکانات شبانه‌روزی وجود دارند.

این مدارس رایگان بوده و دانش آموزان بر اساس نتایج امتحان در محل قرار می گیرند. دبیرستان های خصوصی زیادی نیز وجود دارند که البته والدین، شهریه  آن ها را پرداخت می کنند.

فارغ التحصیلان دبیرستان در صورت قبولی در آزمون های پذیرش می توانند در دانشگاه ها شرکت کنند. 

آموزش غیر رسمی در ترکیه

آموزش غیر رسمی در ترکیه توسط شبکه ای از مراکز آموزشی ارائه می شود که تحت نظارت وزارت آموزش ملی (MEB) هستند. هدف خدمات آموزش غیررسمی آموزش خواندن، نوشتن، کمک به ادامه تحصیل دانش آموزان برای اتمام تحصیلات ناقص، آموزش تغذیه متعادل و سبک زندگی سالم، آموزش دانش و مهارت های مورد نیاز به افراد از مشاغل مختلف برای بهبود خود و غیره است. 

آموزش عالی از راه دور نیز وجود دارد که در دانشکده  آموزش آزاد دانشگاه آنادولو ارائه می شود. این برنامه 2 یا 4 سال طول می کشد. 

در دبیرستان های دولتی و دبیرستان های حرفه ای، دانش آموزان، هر روز در شش کلاس شرکت می کنند که هر کلاس تقریباً 40 دقیقه طول می کشد. در دبیرستان های آناتولی و دبیرستان های خصوصی، برنامه ی روزانه معمولا طولانی تر است، تا هشت کلاس در هر روز، همچنین شامل یک زمان ناهار می شود.  

مدت زمان: دوره ی تحصیل در دبیرستان های آناتولی، دبیرستان های هنرهای زیبای آناتولی، دبیرستان هایی با دوره های فشرده زبان خارجی، دبیرستان های تربیت معلم آناتولی و دبیرستان های علوم، 4 سال شامل 1 سال کلاس مقدماتی زبان خارجی است.

گواهی اعطا شده: پس از اتمام موفقیت آمیز دوره ی متوسطه عمومی، به دانش آموزان دیپلم متوسطه (Lise Diplomasi) اعطا می شود. دانش آموزانی که دارای این مدرک تحصیلی متوسطه هستند، واجد شرایط شرکت در آزمون ورودی دانشگاه هستند.

آموزش متوسطه ی فنی و حرفه ای  در ترکیه

آموزش متوسطه فنی و حرفه ای دانش آموزان را برای یک حرفه ی خاص یا برای تحصیلات عالی آماده می کند. آموزش متوسطه  فنی و حرفه ای توسط دبیرستان های فنی و حرفه ای زیر ارائه می شود:

دبیرستان های فنی پسرانه در ترکیه (Erkek Teknik Ogretim Okullari)

این مدارس ،دانش آموزانی را در زمینه ی علم و فناوری آماده می کنند.

مدارس بازرگانی و گردشگری (Ticaret ve Turizm Ogretimi Okullari): 

این مدارس، دانش آموزان را برای مشاغل مختلف بخش دولتی و خصوصی آموزش می دهند و همچنین، دانش آموزان را برای آموزش عالی آماده می کنند. 

دبیرستان فنی دخترانه در ترکیه (Kiz Teknik Okullari)

این مکاتب زنان را برای کار در زمینه های علمی و فنی آموزش می دهند. برنامه های ارائه شده توسط این مدارس در سیستم های آموزشی رسمی و غیر رسمی موجود است.

دبیرستان های امام و وعاظ در ترکیه : 

دروسی مانند امامت، قرآن و خطابه تدریس می شود

دبیرستان های چند برنامه ای 

مدارس آموزش استثنایی

دبیرستان های بهداشت

مراکز آموزش فنی و حرفه ای: این مراکز موسسات آموزشی رسمی و غیر رسمی هستند که بر اساس یک برنامه چندگانه راه اندازی شده اند. این مدارس گواهی آموزش متوسطه یا گواهی آموزش فنی و حرفه ای را ارائه می دهند.

دبیرستان های کشاورزی

دانشکده های پلیس

آموزش متوسطه  فنی

مدارس متوسطه فنی مطالعاتی را در زمینه ماشین آلات، مهندسی، ساخت و ساز، شیمی و الکترونیک ارائه می دهند.

مدت زمان: 4 سال

گواهی اعطا شده: به دانش آموزانی که از آموزش متوسطه فنی فارغ التحصیل می شوند، دیپلم مدرسه فنی متوسطه (Teknik Lise Diplomasi) یا دیپلم دبیرستان فنی دولتی (Devlet Teknik Lisesi Diploması) اعطا می شود. دانش آموزانی که دارای این مدرک تحصیلی متوسطه هستند، واجد شرایط شرکت در آزمون ورودی دانشگاه هستند.

آموزش متوسطه  حرفه ای

مدارس متوسطه حرفه ای، مطالعاتی را در زمینه ی بهداشت عمومی، گردشگری، آموزش بازرگانی و کشاورزی و مطالعات صنعتی ارائه می دهند.

مدت زمان: 4 سال

گواهی اعطا شده: به دانش آموزانی که از آموزش متوسطه  فنی فارغ التحصیل می شوند، دیپلم مدرسه ی حرفه ای متوسطه (Meslek Lise Diplomasi) یا دیپلم دبیرستان حرفه ای دولتی (Devlet Meslek Lisesi Diploması) اعطا می شود. دانش آموزانی که دارای این مدرک تحصیلی متوسطه هستند، واجد شرایط شرکت در آزمون ورودی دانشگاه هستند.

ترم مدارس ترکیه

وزارت آموزش ملی (Milli Eğitim Bakanlığı) تاریخ دوره های مدرسه را تعیین می کند که معمولاً در سراسر کشور یکسان است. تاریخ مدارس خصوصی ممکن است متفاوت باشد.

سال تحصیلی: سال تحصیلی 9 ماه است. از سپتامبر شروع می شود و در ژوئن به پایان می رسد و به دنبال آن تعطیلات تابستانی 3 ماهه است. مدارس ابتدایی و متوسطه حداقل 180 روز تحصیلی دارند.

سال تحصیلی در ترکیه به 2 ترم تقسیم می شود: ترم اول از سپتامبر شروع می شود و در ژانویه به پایان می رسد. در حالی که ترم دوم از فوریه شروع می شود و در ژوئن به پایان می رسد. همچنین در ماه فوریه 2 هفته استراحت وجود دارد.

زمان بندی مدارس: مدارس از ساعت 8:30 شروع می شود و در ساعت 16:30 پایان می یابد، با 1 ساعت استراحت ناهار در وسط روز. مدارس در ترکیه از دوشنبه تا جمعه کار می کنند.

کل ساعات مدرسه در هفته: 35 تا 40

تمامی مدارس ترکیه در تعطیلات رسمی تعطیل است.

سیستم نمره دهی در ترکیه: از مقیاس نمره دهی 1 تا 5 استفاده می شود که نمره قبولی آن 2 است. حداقل معدل مورد نیاز برای مدارس ، به صورت زیر است:

برای هنرستان های عمومی، حرفه ای و فنی: 2.50

برای مدارس آناتولی یا مشابه: 3.00

برای مدارس علوم و علوم اجتماعی: 3.50 

روش پذیرش در مدارس ترکیه

مستقیماً به مدرسه درخواست دهید و مدارک زیر را ارسال کنید

فتوکپی و اصل شناسنامه ی فرزند و والدین

مدارک آموزشی

3 عکس سایز پاسپورت

گواهی اقامت

تدریس به کودکان دارای معلولیت در ترکیه

به کودکان دارای معلولیت، آموزش ویژه داده می شود. وزارت آموزش و پرورش به کودکان با نیازهای ویژه در تمام سطوح K- 12 آموزش می دهد. چنین کودکانی به 8 دسته از نیازهای ویژه گروه بندی می شوند: ناتوانی های ذهنی، بینایی، شنوایی، بیماری های طولانی مدت، ارتوپدی، استعدادها و استثنا ها، مشکلات سازگاری و مشکلات گفتاری.

قبل از رفتن به دوره  ابتدایی کلاس های آمادگی وجود دارند.

معادل سازی مدارک در مدارس ترکیه

بعد از مهاجرت، برای ادامه ی تحصیل فرزند خود، باید معادل سازی مدرک انجام دهید. ابتدا باید آخرین کارنامه ی تحصیلی فرزند خود را به ترکی استانبولی ترجمه بکنید و با اصل و کپی پاسپورت به اداره ی آموزش محل اقامت خود ارائه کنید و درخواست دنکلیک یا معادل سازی مقطع و سال تحصیلی کند. سپس همراه با مدرک معادل سازی، برگه ی نفوس برای اثبات آدرس و کارت اقامت، برای ثبت نام به مدرسه  مورد نظرتان مراجعه کنید تا پذیرش شوید. 

لباس یونیفرم مدارس ترکیه 

پوشیدن لباس یونیفرم اجباری است و رنگ فرم مدارس دولتی آبی است ولی مدارس غیر دولتی رنگ های مختلفی دارند. 

مدارس ایرانی در کشور ترکیه

اگر ترجیح می دهید فرزندتان به زبان فارسی تحصیل کند، می توانید در مدارس ایرانی فارسی زبان در استانبول و آنکارا ثبت نام کنید که از قوانین و سیستم آموزش داخلی ایران تبعیت می کنند و وابسته به جمهوری اسلامی ایران می باشند. مثلا، مجتمع آموزشی فجر استانبول و مجتمع آموزشی 22 بهمن آنکارا که برجسته ترین مدارس ایرانی در کشور ترکیه هستند. همچنین، کلاس های درس در این مدارس به دلیل کم بودن تعداد دانش آموزان به صورت مختلط برگزار می شوند. منابع آموزش از منابع نظام آموزشی ایران هستند و زبان آموزش، فارسی است. 

معلمان مدارس در ترکیه

معلمان مدارس ابتدایی تا دبیرستان، باید دوره  تحصیلی چهار ساله را در دانشگاه بگذرانند و مدرک لیسانس دریافت کنند. معلمان دبیرستان فنی و حرفه ای، یک دوره  تحصیلی را در مرکز دانشگاهی آموزش فنی و حرفه ای می گذرانند و بعد از پایان دوره، لیسانس دریافت می کنند. 

برخورداري معلمين مدارس ابتدايي از يكي از 2 شرايط ذيل در نظام آموزش ملي کشور ترکيه الزامي است:

ا- برخورداري ازصلاحيت‌‌هاي آموزشي مورد نياز

– برخورداري از صلاحيت تدريس مطابق با استاندارد‌هاي ملي